رویارویی ترک‌ها و کردها
کاخ سفیدی که رئیس‌جمهوری ترکیه برای خود ساخته، هزارو ١١٥ اتاق دارد و هزینه هنگفت ٤٠٠ میلیون یورویی صرف آماده‌سازی آن شده است. همچنین نام «آق‌سرای» را نیز بر آن نهاده تا با توسل به معنی ترکی آن، نشان دهد او دست‌کمی از رئیس‌جمهوری آمریکا ندارد و همچون او ساکن یک کاخ سفید مجلل است.
این هزینه هنگفت توسط «رجب‌طیب اردوغان» برای ساخت یک کاخ جدید و زیبا، که صدای بخش‌هایی از منتقدان سیاسی ترک را درآورده است، بی‌شک به امید میزبانی کس دیگری ساخته نشده و رئیس‌جمهوری فعلی دورنمایی از سکونت خود در آن را نظاره‌گر است؛ سکونتی که باعث تغییر در قانون‌اساسی و افزایش قدرت رئیس‌جمهوری خواهد شد. پس نتیجه انتخابات ملی پیش‌رو، قطعا بر کیفیت این سکونت تأثیرگذار خواهد بود. به زبانی دیگر، اگر حزب مورد تأیید اردوغان، پیروز این میدان پر از مانع و رقیب باشد، تردیدی بر افزایش قدرت او و بازنگری در ارکان دیگر ساختار سیاسی کشور ترکیه نخواهد بود.
همه اینها نیز مشروط به تصاحب بیش از دوسوم صندلی‌های پارلمان است و در صورت پیشی‌گرفتن از دیگر احزاب رقیب در انتخابات پیش‌رو، می‌توان به عملی‌شدن برنامه‌های جدیدی که اردوغان برای ساخت یک ترکیه «مدرن‌تر» در سر دارد، امیدوار بود، چراکه او ادعا دارد طی سال‌های گذشته که نخست‌وزیری، ریاست‌جمهوری و سرآمدی حزبی در مجلس را در دست داشته، ترکیه را براساس سازوکارهای آتاتورک مبدل به کشوری مدرن کرده و امروز نوبت مدرن‌ترکردن این کشور است. اما چگونه می‌شود که اردوغان مجددا نقش مرد پیروز را در صحنه نمایش سیاست کشورش بازی و این‌گونه مسیری را دوباره شروع می‌کند؟
برای تحقق این پیروزی، اردوغان راه ساده‌ای در پیش ندارد. در این انتخابات هر حزبی که وارد میدان شود، این‌بار عزم جدی برای پیروزی دارد و بیش‌ازپیش قدرت گرفته. در انتخابات خردادماه امسال چهار حزب «عدالت و توسعه»، حزب «جمهوری خلق»، حزب «حرکت ملی» و حزب «دموکراتیک خلق‌ها» برای دست‌یافتن به کرسی‌های پارلمان با هم رقابت خواهند کرد. از میان اینها حزب جمهوری خلق بر حل‌کردن مشکلات مربوط به کُردها تأکید دارد و از منتقدان سیاست‌های اردوغان در حوزه روابط خارجی به‌شمار می‌رود. این حزب که در ٨١ استان ترکیه نمایندگانی را برای مجلس آماده کرده، از روز نخست، آشکارا در برابر مواضع حزب عدالت و توسعه قرار گرفت و با غارتگرخواندن اعضای این حزب، برنامه‌های اقتصادی آن را به‌چالش کشید.
از سوی دیگر، حزب حرکت ملی نیز از رقبای خشمگین اردوغان به‌حساب می‌آید و در مراسم و تجمعات انتخاباتی، عدالت و توسعه را به خیانت متهم می‌کند و حتی بر این باور است که اردوغان و سیاست‌های او کشور را به سمت تجزیه‌شدن هدایت کرده است. این حزب، فردی را به نام پروفسور «اکمل‌الدین احسان‌اوغلو» در فهرست نامزدهای خود قرار داده که از یاران نزدیک رقیب سرسخت اردوغان، «فتح‌الله گولن»، به‌شمار می‌رود.
حزب دموکراتیک خلق‌ها که نیز تاکنون به‌تنهایی و به صورت فردی در انتخابات حضور می‌یافت، امسال قصد ارائه فهرست بلندبالای انتخاباتی را دارد. پس در شرایط کنونی که مجال بسیار مناسبی برای قدرت‌نمایی سیاسی در عرصه تصمیم‌گیری ترکیه به‌دست آورده، قصد کمال بهره‌گیری از این فرصت را دارد. این حزب که تأکید و محوریت اصلی خود را بر موضوع کردها تعریف کرده، گروه‌ها و جمعیت‌های مختلف کرد را در کشور در فهرست طرفداران خود دارد و این‌گونه از ٨٠ استان کشور، دارای نامزد انتخاباتی شده است. در این فهرست از چپ‌ها و سوسیالیست‌ها تا ملی‌گرایان و مذهبیون کرد نیز حضور دارند. با این تعاریف، اردوغان از سوی احزاب رقیب در وضعیت مناسبی به‌سر نمی‌برد.
گرچه احتمال پیروزی حزب عدالت و توسعه از همه احزاب بیشتر است و حزب مدعی دموکراتیک خلق‌ها شاید به‌زحمت توان عبور از ١٠ درصد لازم برای ورود را داشته باشد، اما اینکه عدالت و توسعه فقط وارد پارلمان شود، کافی نیست و تعداد صندلی‌های به‌دست‌آمده نیز دارای اهمیت است. همین امر باعث می‌شود هم اردوغان و هم دیگر احزاب و رهبران آنها این روزها به‌شدت مشغول فعالیت‌های سیاسی باشند؛ چراکه حیات سیاسی و بهبود کیفیت آن در آینده هرکدام از آنها، به نتیجه این انتخابات بستگی دارد.
به‌همین‌خاطر اردوغان می‌تواند از استراتژی دوستی با کردها بهره گیرد. این استراتژی به او کمک می‌کند که نظر مساعد بخشی از واجدان شرایط رأی‌گیری از ٢٥ میلیون جمعیت کرد ترکیه را جلب کرده و همچنین مواضع انتقادی حزب حامی کردها را نرم‌تر کند. اما آیا این، اقدام ساده‌ای برای اردوغانی به‌شمار می‌رود که واکنش‌های سیاسی دوسال اخیرش در رابطه با کردها، کشورهای همسایه و داعش، او را زبانزد بسیاری از تحلیلگران و سوژه رسانه‌ها کرده بود؟
مشکل اینجاست که امروز برای نقش بازی‌کردن در حمایت از کردها کمی دیر است. گرچه حزب عدالت و توسعه هشت انتخابات پی‌درپی را با پیروزی پشت سر گذاشته، اما قطعا برای رسیدن به پیروزی جدید، نمی‌تواند داعیه‌دار پشتیبانی از کردها باشد.
همچنین مواضع اردوغان درباره داعش و رفاقت‌های تنگاتنگ بین‌المللی اخیر با بعضی دولت‌ها همچون روسیه که خود از نمادهای بازیگران غیردموکراتیک در جامعه بین‌المللی به‌شمار می‌رود، عبور از این تنگه انتخاباتی را کمی دشوار کرده و بر میزان تنش ماجرا خواهد افزود. اما اگر اردوغان از این تنگه به سلامت عبور کند، اوضاع برای کردها دشوارتر از پیش خواهد شد، روسیه قدرت بیشتری خواهد گرفت، اوضاع سوریه کمی دشوارتر خواهد شد و حکومتی که به شهادت بسیاری از صاحب‌نظران دیپلماتیک، ساختار مطلقه‌ای دارد، هژمونی خود بر صحنه داخلی و نفوذ خود را بر عرصه خارجی بیش‌ازپیش گسترش خواهد داد.
پذيرفتن نمي توان..